Deense Paas Traditie

• Geplaatst op 9 April 2019
• Door Jacqueline Assink
• Geplaatst in Denemarken, zelfmakers
• 0

Jaren geleden kreeg van een in Nederland wonende Deense vriendin een ‘Gækkebrev’ toegestuurd in de vorm van een uitgeknipte kaart. Ik had eerst geen idee van wie hij was gekomen. Nou ja, bijna dan. Ik herkende haar handschrift en er stond een Deens versje op, zodoende wist ik van wie hij afkomstig was. Ik had echter geen idee wat het was.

Iemand voor de gek houden…

Elk land kent zo zijn eigen paas tradities. Het versturen van een ‘Gækkebrev’ is een echte Deense paas traditie. Wat is nu precies een ‘Gækkebrev’? Het is een brief die op een speciale manier wordt uitgeknipt en is voorzien van een rijmpje. Vervolgens wordt de brief anoniem verstuurd. De ontvanger van de brief moet raden wie de verzender is. Lukt het niet om het te raden, dan moet de ontvanger van de brief de verzender een paasei geven. Voor kinderen is dit een hele leuke manier om een ‘grap uithalen’ met hun familie of mensen uit hun omgeving.

Waar komt het vandaan?

Er zijn meerdere lezingen over het ontstaan van deze leuke traditie. Eén ervan is dat dit gebruik zou zijn voortgekomen uit een voorloper van de ‘Gækkebrev’, de ‘Bindebrevet’. Dit begrip komt uit het Duits (Bindebrief) en is een heel oud gebruik, waarbij je iemand die ‘gebonden’ is zich moet vrijkopen. De brief was bedoeld om de ontvanger van de brief een beetje te plagen, voor de ‘gek te houden’. ‘Geak’ is een oud woord dat is voorgekomen uit het Deense woord voor sneeuwklokje. De Denen noemen een sneeuwklokje een ‘vintergæk’ (letterlijk winter plagen), een bloem die de spot drijft met de mensen. Een sneeuwklokje wordt gezien als een voorjaarsbode, terwijl de winter nog lang niet voorbij hoeft te zijn. Hij houdt ons hiermee voor de gek. Je ziet daarom ook het sneeuwklokje vaak terugkomen in wat geavanceerder geknipte brieven.

Hoe maak je een ‘Gækkebrev’?

Het is een soort van “ra ra wie ben ik” die je altijd anoniem naar iemand stuurt, die je kent. Op een vel papier wordt een voorstelling uitgeknipt. De voorstelling die wordt geknipt is symmetrisch en voorzien van een rijmpje dat je in het midden van de brief zet, aan de rand rondom of waar maar plaats is.

De meest eenvoudige en vaak gebruikte rijm is deze (er zijn ongelooflijk veel variaties van te vinden):

“Gæk gæk gæk, (ra ra ra,)
Mit navn er blevet væk, (mijn naam is weg)
Mit navn står med prikker, (mijn naam staat er in puntjes)
Pas på det ikke stikker” (pas maar op dat ze je niet prikken)

De brief wordt altijd anoniem verzonden. In plaats van de naam, staan er stippen in de hoeveelheid letters die je naam ook werkelijk heeft. Kinderen maken ze soms op school, maar ook thuis worden ze veel gemaakt en bijvoorbeeld aan de ouders gestuurd. Ze hopen daarmee natuurlijk een felbegeerd paasei (zoals als een verrassingsei) te krijgen als hun ouders het niet raden. Van een andere vriendin hoorde ik dat opa’s en oma’s soms ook een brief naar hun kleinkinderen sturen.

Tradities

Een ‘Gækkebrev’ is een leuke Deens paas traditie die voornamelijk onder kinderen leeft, net zoals bij ons het paaseieren verstoppen voor kinderen een leuke traditie is. Als ouder genoot ik er altijd van om eieren te verstoppen en te weten waar de eieren liggen terwijl de kinderen ze niet allemaal kunnen vinden. Want wie het gouden ei vond kreeg een extra paasei. Dit lijkt me net zoiets. Je stuurt een ‘Gækkebrev’ aan je kind en hij vraagt zich af van wie het is. Hij doet vervolgens ongelooflijk zijn best om de naam van de verzender te raden, zodat hij een verrassingsei krijgt.

Wil je meer weten of ook eens een leuke ‘Gækkebrev’ maken kijk dan voor meer inspiratie op deze Pinterest link.

Groet, Jacqueline